Każdego ranka na progach tamilskich domów pojawiają się nowe wzory. Od jednokolorowych geometrycznych kompozycji, po wielobarwne układy łączące symbole religijne, magiczne, astronomiczne i filozoficzne z motywami zaczerpniętymi ze świata przyrody.
To kolam (nazywane również rangoli). Tworzą je kobiety, przy pomocy ryżowej mąki, mielonej cegły, barwników naturalnych i syntetycznych. W ciągu dnia pracowicie wyrysowane kompozycje są deptane i ścierane, rozwiewa je wiatr i zmywa padający deszcz. Następnego ranka po przemyciu podłoża wodą nanoszony jest inny, nowy wzór. Szczególnie dekoracyjne kolamy powstają z okazji świąt (takich jak tamilskiego święto plonów – Pongal, Diwali czy Nowy Rok), lub szczególnych wydarzań w rodzinie, na przykład ślubów czy narodzin.
Kolamy są nie tylko efektowną dekoracją, są symbolami mającymi chronić dom i zagwarantować mu dostatek (użycie mąki ryżowej ma zapewnić wsparcie Lakszmi – bogini dobrobytu, bogactwa i płodności). Oznaczają gościnność: zapraszają do domu ludzi i duchy mające dobre intencje, równocześnie jaskrawymi barwami odstraszają złe moce i demony. Są formą codziennej modlitwy i ofiary dla bogów i sił przyrody: mąka ryżowa zjadana przez mrówki i ptaki miała zaspakajać ich głód i sprowadzać szczęście do domu gospodarzy.
Znaczenie symboli najczęściej występujących w kolamach:
- trójkąt skierowany w dół – kobiecość,
- trójkąt skierowany w dół – męskość,
- koło – świat natury,
- kwadrat – świat człowieka; kultura,
- kwiat lotosu – jedność z boską energią,
- owoce mango – płodność,
- ryby – powodzenie i bogactwo,
- papuga – zmysłowa miłość i małżeństwo,
- paw – piękno, symbol bogini Saraswati,
- wąż – energia i przepływ czasu.
Uliczny stragan z barwnikami do kolamów
Kobiety wykonujące kolamy przekazują umiejętności ich tworzenia z pokolenia na pokolenie. Motywy są nie tylko powielane, ale również nieustannie rozbudowywane i modyfikowane. Sztuka ta jest wciąż niezwykle żywa o czym świadczy fakt, że inspiracje i wzory kolamów znaleźć można w internecie.
Strona http://www.rangoliworld.org/ prezentuje mnóstwo motywów i tutoriale instruujące jak wykonać i zaprojektować kolam. Kolamy znajdziecie również na Pintereście czy w bankach grafik, również na You Tubie obejrzeć można filmy prezentujące proces ich powstawania.
Ciekawostką są współczesne kolamy traktowane jako wizualne nośniki treści prospołecznych: promujące wartości jak porozumienie poza podziałam religijnymi, sygnalizujące problemy jak epidemia AIDS czy zanieczyszczenie środowiska.
Motywy graficzne występujące w kolamach są również stosowane przez naukowców do graficznej prezentacji algorytmów w matematyce, czy złożonych łańcuchów białkowych w biochemii.
